Bir Hücreden Mucizeye: Hayatın ilk haftaları, gebeliğin ilk üç ayı

Merhaba! Bu yazı; mucizevi bir süreci anlatacağım serinin ilki, gebeliğin ilk üç ayı (1. trimester)hakkında. Bu dönemde sizi neler bekliyor, vücudunuzda ne gibi değişiklikler olacak, miniğiniz hangi süreçlerden geçiyor kısaca anlatmaya çalıştım. Folik asilerimizi içelim, zencefil çaylarımızı da yudumlarken haydi başlayalım!

Öncelikle ilk ziyaret;

• İlk gebelik ziyaretinizde, sizin ve doğmamış bebeğinizin sağlığını değerlendirmek için fiziksel muayenenin yanı sıra bazı testler ve taramalardan geçeceksiniz.

• İlk üç aylık dönem belirtileri kadından kadına değişir, bazılarında bilinen tüm belirtiler yaşanırken bazılarında sadece birkaçı görülür. Belirtilerin süresi de değişebilir.

• Sekiz hafta sonra embriyo, fetüs olarak adlandırılır.

• Fetüsün boyu henüz 7.5 ila 10 cm olmasına rağmen, tüm önemli organlar ve sistemler oluşmuştur.

• İlk üç aylık dönemde fetüs, alkol, uyuşturucu ve bazı ilaçlar gibi maddelerden ve kızamıkçık gibi hastalıklardan kaynaklanan hasara karşı en hassas durumdadır.

İlk doğum öncesi ziyaretiniz en kapsamlı olanıdır. Tam bir tıbbi geçmiş alınır, fiziksel muayene yapılır ve hem sizin hem de doğmamış bebeğinizin sağlığını değerlendirmek için belirli testler ve prosedürler gerçekleştirilir. İlk doğum öncesi ziyaretiniz şunları içerebilir:

• Kişisel tıbbi geçmiş 

• Anne ve babanın aile tıbbi geçmişi

• Kişisel jinekolojik ve obstetrik öykü 

• Eğitim

• Pelvik muayene

• Aşağıdakileri içeren laboratuvar testleri :

  • İdrar testleri

  • Kan testleri

• Kan tarama testleri

İlk doğum öncesi ziyaretiniz aynı zamanda hamileliğiniz hakkında sorularınızı sormanız veya endişelerinizi tartışmanız için de bir fırsattır.

Neler Beklemelisiniz?

Sağlıklı bir ilk üç aylık dönem, fetüsün normal gelişimi için çok önemlidir. Dışarıdan henüz çok fazla şey göstermiyor olabilirsiniz, ancak içeride, fetüsün tüm önemli vücut organları ve sistemleri oluşmaktadır.

Embriyo rahim duvarına yerleştikçe, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli gelişmeler gerçekleşir:

·         Amniyotik kese: Amniyotik kese adı verilen amniyotik sıvıyla dolu bir kese, gebelik boyunca fetüsü çevreler. Amniyotik sıvı, fetüs ve amniyon (plasentanın fetal tarafını kaplayan zar) tarafından üretilen ve fetüsü yaralanmalardan koruyan bir sıvıdır. Ayrıca fetüsün sıcaklığını düzenlemeye yardımcı olur.

·         Plasenta: Plasenta, yalnızca gebelikte oluşan ve büyüyen, halk arasında -bebeğin eşi- olarak tarif edilen bir organdır. Uterus duvarına villi adı verilen küçük çıkıntılarla bağlanır. Fetal kan damarları göbek kordonundan bu villilere doğru büyür ve kanınızla besin ve atık ürünlerin alışverişinde bulunur. Fetal kan damarları, anne kanından ince bir zarla ayrılır.

·         Göbek bağı: Göbek bağı, fetüsü plasentaya bağlayan ip benzeri bir kordondur. Göbek bağı, oksijeni ve besinleri fetüse taşıyan ve atık ürünleri fetüsten uzaklaştıran iki atardamar ve bir toplardamar içerir.

Vücudunuzdaki Değişiklikler

Hamilelik sırasında, vücudunuzda bebeğinizi beslemek ve korumak için birçok değişiklik meydana gelir. Kadınlar bu değişiklikleri farklı şekilde deneyimler. Bazı hamilelik belirtileri birkaç hafta veya ay boyunca devam eder. Diğerleri yalnızca kısa bir süre deneyimlenir. Bazı kadınlar birçok belirti yaşarken, diğerleri yalnızca birkaç belirti yaşar veya hiç yaşamaz. İşte ilk trimester sırasında meydana gelebilecek değişikliklerin ve belirtilerin bir listesi:

·         Meme bezleri büyür, memelerin şişmesine ve emzirmeye hazırlık olarak hassaslaşmasına neden olur. Bu, östrojen ve progesteron hormonlarının artan miktarından kaynaklanır. Destekleyici bir sütyen giyilmelidir.

·         Areolalarınız (meme uçlarının etrafındaki pigmentli alanlar) büyüyecek ve koyulaşacaktır. Montgomery tüberkülleri (genişlemiş ter bezleri) adı verilen küçük, beyaz çıkıntılar oluşabilir.

·         Memelerin yüzeyindeki damarlar daha belirgin hale gelir.

·         Rahim büyür ve mesanenize baskı yapmaya başlar. Bu, daha sık idrara çıkmanıza neden olur.

·         Kısmen hormonlardaki dalgalanmalar nedeniyle, bazı kadınlarda görülen ve her adet döneminden hemen önce görülen ruh hali değişimleri, sinirlilik ve diğer fiziksel semptomlarla karakterize bir durum olan adet öncesi sendromuna benzer ruh hali değişimleri yaşayabilirsiniz.

·         Gebeliği sürdürmek için artan hormon seviyeleri, mide bulantısına ve bazen kusmaya neden olan "sabah bulantısına" neden olabilir. Ancak, sabah bulantısı sadece sabahları gerçekleşmez ve nadiren anne ve fetüsü için uygun beslenmeyi engeller.

·         Büyüyen rahmin rektum ve bağırsaklara baskı yapması sonucu kabızlık görülebilir.

·         Sindirim kanalında yiyecekleri hareket ettirmeye yardımcı olan bağırsaklardaki kas kasılmaları, yüksek progesteron seviyeleri nedeniyle yavaşlar. Bu da mide ekşimesi, hazımsızlık, kabızlık ve gaza neden olabilir.

·         Büyüyen fetüse yer açmak için midenin boyutu artmaya başladıkça, kıyafetler göğüs ve bel çevresinde daha dar hissedilebilir.

·         Hamileliğin getirdiği fiziksel ve duygusal zorluklar nedeniyle aşırı yorgunluk hissedebilirsiniz.

·         Kalp hacmi, gebeliğin başlangıcından sonuna kadar yaklaşık %40 ila %50 oranında artar. Bu, kalp debisinin artmasına neden olur. Kalp debisinin artması, gebelik sırasında nabız hızının artmasına neden olabilir. Kan hacmindeki artış, rahime ekstra kan akışı için gereklidir.  

Fetal Gelişim

En dramatik değişimler ve gelişimler ilk trimester sırasında gerçekleşir. İlk sekiz hafta boyunca, fetüse embriyo denir. Embriyo hızla gelişir ve ilk trimesterin sonunda, yaklaşık 14 ila 28 gr ağırlığında ve ortalama 7.5 ila 10 cm uzunluğunda, tamamen oluşmuş bir fetüs haline gelir.

Birinci Trimester Fetal Büyüme ve Gelişim Ölçütleri

Zamanlama	Gelişim Ölçütü
Dört haftanın sonunda	Bütün büyük sistemler ve organlar oluşmaya başlar. Embriyo bir kurbağa yavrusuna benzemektedir. Nöral tüp (beyin ve omurilik olacak), sindirim sistemi, kalp ve dolaşım sistemi oluşmaya başlar. Gözlerin ve kulakların başlangıcı gelişmektedir. Kol ve bacaklara dönüşecek olan minik uzuv tomurcukları ortaya çıkar. Kalp atışı vardır.
Sekiz haftanın sonunda	Vücudun dolaşım, sinir, sindirim ve boşaltım sistemleri de dahil olmak üzere tüm önemli sistemleri gelişmekte ve işlevini sürdürmektedir. Embriyo, vücudun geri kalanına oranla başı daha büyük olmasına rağmen, insan şeklini almaya başlamaktadır. Ağızda, ileride süt dişlerini oluşturacak olan diş tomurcukları gelişmektedir. Gözler, burun, ağız ve kulaklar daha belirgin hale gelmektedir. Kolları ve bacakları rahatlıkla görülebilmektedir. El ve ayak parmakları hala perdelidir, ancak açıkça ayırt edilebilmektedir. Ana organları gelişimini sürdürmektedir ve bebeğinizin kalp atışı ultrason ile duyulabilmektedir. Kemikler gelişmeye başlar, burun ve çeneler hızla gelişir. Embriyo sürekli hareket halindedir ancak anne tarafından hissedilmez.
Embriyodan fetüse	8 hafta sonra embriyo artık fetüs, yani yavru olarak adlandırılır. Fetüsün boyu henüz 7.5 ila 10 cm olmasına rağmen, tüm önemli organlar ve sistemler oluşmuştur.
Dokuzuncu ila 12. haftalar arasında	Dış genital organları gelişmiştir. El ve ayak tırnakları çıkmaya başlar. Göz kapakları oluşur. Fetal hareketlilik artar. Kolları ve bacakları tam oluşmuştur. Gırtlak (trakeada) oluşmaya başlar.

Ek hastalığı olmayan, kötü gebelik öyküsü olmayan kadınların gebelik öncesi üç aydan itibaren gebeliğin ilk 12 haftasına kadar sadece günlük 400 mcg folik asit kullanması yeterlidir.

Gebeliğin ilk üç ayında sizleri neler bekliyor kısaca, çok uzatmadan anlatmaya çalıştım. Unutmayın! Gebelik bir hastalık değildir. Hatta sağlıklı bir kadınsınız ki gebe kalabildiniz. Bunu aklınızdan hiç çıkarmayın. Yeni yazılarda görüşmek üzere, sağlıcakla kalın.